دو مارچ ءُ بلوچ دود ءُ ربیدگ
2 March 2020
بلوچ راج۔۔۔
دود ءُ ربیدگ ھر یک راج ءُ مھلوک یا کہ چاگردےءِ وتی وت ساچ اِتگیں زندمانءِ رنگ ءُ دابانی نام اِنت، کہ آھاں چہ یک راج ءُ چاگردےءِ وتی راجی جِتائیءِ ترز ءُ طریقہ گیشّ اَنت ءُ پجّارگ بنت۔ دود ءُ ربیدگ یک چاگردےءِ تہءِ دُراھیں ربیت ءُ رواج، پُچ ءُ پوشاک، لبزانک ءُ ازم، ساز ءُ زیمل، تعلیم ءُ تربیتءَ ھوار زندمانءِ ایدگہ ترز ءُ طریقہ آنی نام اِنت۔ دودمان (تہذیب) یک چاگردےءِ ڈنّی ءُ زاھری (معاشی ءُ سیاسی نظام)ءَ گوں بندوک اِنت ءُ دود ءُ ربیدگ آئیءِ اندری بھرے۔ پمیشکہ دود ءُ ربیدگ مھلوکءِ ھما کار ءُ کُرتن آنی نام اِنت کہ آ آئیءِ ساچِشتی (تخلیقی) شئے آنءَ ردوم بِہ دَینت۔ بلوچءِ دود ءُ ربیدگ ھم وتی جِتائیں زیبائی آنی واھُند انت کہ آئیءِ تہءَ بلوچی ساز ءُ زیمل، پچ ءُ پوشاک، ازم ءُ ھنر، دستکاری اِیں دَز گواپی ءُ دوچگری، مھر ءُ مزاھِمتی رنگ ءُ داب ءُ دگہ بازیں وتساچیں زیبائی ھوار اَنت۔
گِھیں وانوکاں۔۔۔
چہ مرچی اِیں روچءَ بہ زان کہ ”2 مارچ“ ءَ بلوچستانءَ ھوار سرجمیں دنیاءِ جہہ منندیں بلوچ آژنا اَنت۔ اے روچ بنگیجءَ سال 2009ءَ چہ بلوچ وانندہ گَل آزاتءِ نیمگءَ بلوچ دود ءُ ربیدگی روچءِ نامءَ مراگش ءُ دیوانانی شِکلءَ برجاہ دارگ بوت، کہ اے مراگشانی مول ءُ مراد وتی راجی دود ءُ ربیدگانءَ زندگ دارگ ءُ آھانی پدءَ زندگی کنگ ءُ ایدگہ دنیاءِ تہءَ وتی راجی پجّار ءُ ھستیءِ پیش دارگءِ منّانکے دیگ۔
بلوچءِ دود ءُ ربیدگاں لَس مھلوکءَ را مدام یکمشت ءُ یکجاھی، مھر ءُ دوستی، میار جلّی ءُ مھمان داری ، راجی جوش ءُ جزبگ ءُ جد ءُ جھد ءُ مزاھمتءِ درس داتگ۔ پمیشکہ بلوچءِ راجدپتر ءِ ھچ تاکدیمے چہ مھر ءُ مزاھمتءَ ھورک ءُ ھالیگ نہ اِنت۔
بلئے زوراکیں زورآور مدام ایردستیں راجانی ھما کار ءُ کُرتن آنی دیمءَ اڑاند بنت کہ آ کار ایردستیں راجانءَ زندگ بوئگءِ سکینءَ بِہ دَینت ءُ پہ زورآوراں تباھی ءِ مستاگ بِہ بنت۔ پمیشکہ 2 مارچ سال 2010ءَ وھدے کہ ھُزدار ءِ مزن شھدربرجاہءَ چہ نودربرانی نیمگءَ دومی سالءَ بلوچ دود ءُ ربیدگی روچ گوں شات ءُ شاتکامی آں دوبر کہ برجاہ دارگ بوئگءَ اَت گڑا زورآوریں استانی کارندھاں وتکاریں سلاھاں گوں آھانی سرا بیڑ برت، چیءَ کہ اے شادھانی تہءَ ورنا ءُ نودربر گوں وتی ”ھالو“ آں زور آوریں اِستانءِ گوشاں کلوہ دیم دیگءَ اِتنت، کہ یک زندگیں راجے ھچ پیمیں نہ گیگ ءُ نہ وشّیں جاورانی تہءَ موتک نیار اِیت، سَکت ءُ نہ وشّیں کِشکاں چہ گوز اِیت، کید ءُ زندان بیت، ساہ ءُ جان دنت۔ پہ یک رژنا ءُ عظیمیں بانداتےءَ بلوچ ھم گوں ھمکوپگی ءُ ھمدستیءَ اے چیزانی ھاترا جاڑیگ اِنت۔ انچوش کہ بلوچ دود ءُ دودمانانی تہءَ مارا اے ھم گندگءَ کئیت اِنت کہ بلوچانی مکّھیں ماتاں مدام وتی بچ گوں ”ھالو“ آں رودینتگ اَنت ءُ گوں ”نازینکاں“ زمینءِ مِسکیں ھاکءِ میار کرتگ اَنت۔
بلوچ راج۔۔۔
مروچی مارا گندگءَ پیداک اِنت کہ بلوچ دود ءُ ربیدگءِ نامءَ بلوچ راجءِ استحصال کنگ بوئگءَ اِنت، بلوچ دود ءُ ربیدگءِ نامءَ بلوچ بھر ءُ بانگ کنگ بوئگءَ اِنت ، بلوچ دود ءُ ربیدگءِ نامءِ سرا بلوچ راجدپتر زانگول کنگ بوئگءَ اِنت، اے درستیں کُرتنانی تہءَ زورآوریں اِستان ءُ آئیءِ کارندہ ھوار اَنت ،آ لوٹ انت کہ بلوچ دود ءُ ربیدگءِ نامءَ بلوچ راج بھر ءُ بانگ بہ بیت ءُ زور آوریں اِستان گوں ارزانیءَ وتی مکسدءَ سوبمند بوت بہ کنت۔
زِی کہ بلوچ دود ءُ ربیدگی روچ گوں راستیں رنگ ءُ داباں دارگ بوت گڑا زور آوریں استانءَ آ اوپار کت نہ کت بلئے ھمے استانءِ دَزکمکی ءُ دزچیریءَ مروچی کراچیءَ بگر تانکہ گوادرءَ مزن مزنیں مراگش دود ءُ ربیدگءِ نامءَ اڑ دیگ بوئگءَ انت ، چیءَ کہ ادا بلوچءِ دود ءُ ربیدگ زانگول کنگ بوئگءَ انت ، بلوچءَ راجءَ را چہ ھَستیں وھدءِ راجی راستیں جیڑہءَ دور کنگ بوئگءَ انت۔اے جاورانی تہءَ بلوچ راجءَ را اے زانگ لوٹ اِیت کہ کجام جاہءَ کہ اے دود ءُ ربیدگی روچ ھما ڈولءَ دارگ بوت کن اَنت کہ مئے دود ءُ ربیدگ اَنت، آ مارا مھر ءُ دوستی ءِ سکینءَ دینت، یکمشت ءُ یکجاہ کن اَنت، پہ راج ، زبان ءُ زمینءِ بانداتءَ پائیدگ اَنت گڑا اے پیمیں روچءِ جم دارگءَ ھچ مھتل مہ بنت، بلئے وھدے ما گِند اِیں کہ مئے دود ءُ ربیدگی روچءِ نامءَ مئے دود ءُ ربیدگ زانگول (مسخ) کنگءَ بوئگءَ اَنت گڑا گِھتر ھمیش بیت کہ وتی راجی ھستی ءِ ھُنڑالانی بُرّگءِ کمکءَ ما وت مکن اِیں۔
مڑاھداریں راج۔۔۔
ھما زورآوریں استان کہ آ بلوچ راجءِ ھستیءَ ھلاس کنگ لوٹ اِیت گڑا آ استان چون پہ بلوچءِ دود ربیدگانی زندگ دارگءِ ھاترا مراگش اڑ دنت؟ آ استان بلوچی زبانءَ را چے پیم دیمروئی دنت ؟ مروچی مارا اے جیڑگی اَنت ، چیءَ کہ ما ءُ شما گندگءَ ایں کہ مئے دود ءُ ربیدگانی نامءَ مئے دودر ءُ بیدگ تاراج کنگ بوئگ اَنت۔
مروچی مئے واستہ اے جست ارزشت دار اِیت کہ یک نوآبادیاتی نظامےءِ تہءَ ایردستیں راجے وتی زبان ءُ وتی دود ءُ ربیدگاں چون پھاز اِت کنت ؟آھاں چہ زور آورءِ پندلاں چون گیشینت کت کنت ؟ مارا ھمے جیڑگی انت کہ ما وتی دود ءُ ربیدگاں چون رکینت کت کن ایں ؟ ایشیءِ واستہ مارا اکیڈمک ڈیبیٹ ءُ ڈسکشنءِ ماھول جوڑ کنگی اِنت ، مارا اے زانگی انت کہ بلوچ راجءِ زبانانی تھا بلوچءِ لٹریچر کجا اوشتاتگ ؟ آئی تہءَ چینکس کمی ءُ نزوری ھست ءُ آھانی سوب چی اَنت ؟ مارا جیڑگی انت کہ ما وتی زبانانی تہءَ وتی لٹریچرءَ چون دیمروئی بدے اِیں؟
مروچی مئے کلیں بلوچ راجءِ زمہ واری انت کہ آ وتی زبانءَ بہ وان اِیت ، وتی زبانءَ نبشتہ بہ کنت ءُ وتی زبانءَ گپ بہ کنت۔ بلوچ کوّاس، زبان زانت ءُ نودربرانی زمہ واری اِنت کہ آ تعلیمی ادارھانی تہءَ گپ ءُ گالءِ ماھول پیداک بہ کن انت ءُ وتی دود ءُ ربیدگانی پھازگ ءُ زندگ دارگءِ ھاترا دیوان ءُ مراگش اڑ بہ دیاں۔
بلوچ وانندہ گَل آزات