زورگیرءِ زوراکی ءُ آوارجتیں بلوچ پُسگانی ژانگولیں جون
!باسمائیں راج
زورگیری یک پُرتشددیں وئیلے؛ کُجام ھم ڈیھےءَ کہ وھدے زورگر وتی پنجگاں ایر کنت، تہ آمدام تاگتءِ زورءَ ھَندی مردمانی مردمی بستارءَ ھلاس کنت۔ بزانکہ گُلامیں راج ءُ مہلوکءَ مردمی بستار نیست۔ پمیشکہ گُشگ بیت کہ آجوئیءِ جنگ بنداتءَ وتا مردم (انسان) جوڑ کنگءِ جنگ اِنت۔ زورگرءِ بنداتی گاماں پیسر آئیءِ توپکءِ توار زورگیریءِ آماچیں ڈیھءَ سر بیت۔ ایشیءِ بُنُکی مکسد ایش اِنت کہ زورگر چہ بنداتءَ ھندی مردماں اے باور کنائینگ لوٹیت کہ آ تاگتءِ زورءَ آھانی ڈیھءَ زورگیری کنگءَ اِنت۔ چوناہا وَ جتائیں ھند ءُ دمگاں زورگیریءِ دروشم جتا بیت، بلئے زورگرءِ تب ءُ میل ھر کُجا یک ھساب بیت۔ آ ایوکءَ تاگتءِ زبانءَ ھبر کنت ءُ تاگتءَ وتی زورگیریءِ برجم دارگءِ ایوکیں وسیلہ سرپد بیت۔
۔1839 ءَ اولی رند ءَ انگریز بلوچ ڈیھءَ وتی پنجگاں ایر کن اَنت ءُ سد سالءَ بُرزءِ زلم ءُ زوراکیءَ پد 11 اگست 1947 ءَ بلوچ ڈیھ دوبر آجو بیت، بلئے بلوچءِ آجوئی داں دیراں نہ مانیت۔ 27 مارچ 1948 ھما سیاھیں روچ بیت کہ پاکستانءِ پنجابی پئوج کلاتءِ سرءَ اُرش کنت ءُ بلوچ ڈیھ یک رندے پدا زورگیرانی لگتمال بیت۔ ھما روچءَ بگر داں روچ مروچی بلوچستانءَ یکشلءَ بلوچ پُسگانی ھون ریچگ بوگءَ اِنت۔ 1948 ءَ وھدے پنجابی زورگر وتی پنجگاں بلوچستانءَ ایر کنت تہ بلوچ ءِ ھونریزیءَ ھم بندات کنت؛ درائیں بلوچ راھشون گِرگ ءُ زندانی کنگ بنت ءُ بلوچستانءَ ھونءِ ھار تچنت۔ چد ءُ پد 1958 ءُ پدا 70 ءِ دہکءَ مزنیں پئوجی آپریشن بنت کہ آھانی تہءَ ھزارانی کساسءَ بلوچ پُسگ نمیران بنت ءُ بلوچ زہگ ءُ زالبول زندانی کنگ بنت۔
!۔۔۔۔مڈاھداریں وانوک
سال 2000 ءَ دیم وھدے بلوچ آجوئیءِ زرمبشت گوں ترندیءَ دیمءَ کیت، ھمے وڑءَ پاکستانی پئوجءِ زلم ءُ زوراکی ھم ودّان کن اَنت۔ مارچ 2005 ءَ ڈیرہ بگٹیءَ پاکستانءِ زوراکیں پئوج لس مردمانی سرءَ اُرش کنت ءُ کساس 70 ءَ بُرز بلوچ ورنا، زہگ ءُ زالبول، پیر ءُ کماش نمیران کنگ بنت۔ چد ءُ پد بلوچ نودربر، سیاسی ورکر، استاد، نبشتہ کار ءُ ایدگہ پڑاں سیادی داروکیں بلوچ پُسگانی آوار جنگءِ نوکیں دْرچے بندات بیت۔ سال 2009 ءَ کماش گلام محمد گوں لالا منیر بلوچ ءُ شیر محمد بلوچ ءَ ھوار بیگواہ کنگ بیت ءُ پدا آھانی تیر سُپتگیں کُنٹ ماں مرگاپءَ چگل دیگ بنت۔ ھمے وڑءَ نمیران کمبر چاکر، الیاس نزر، احمد داد ءُ اے دگہ بے ھساب بلوچ ورنا ، زہگ ءُ زالبول آوار کنگءَ پد نمیران کنگ بنت۔
2010 ءَ ایمنسٹی انٹرنیشنل یک پریس ریلیزے شِنگ کنت ءُ آئیءِ تہءَ کُشگ ءُ دور دیگءِ اے پاکستانی پالیسیءَ “The Kill and Dump Policy” ءِ نام دنت۔اے پالیسیءِ رِدءَ ھزارانی کساسءَ بلوچ ورنا ، سیاسی ورکر، نبشتہ کار، استاد، بزگر ءُ دہکاناں ھوار زہگ ءُ زالبول بیگواہ کنگ بنت ءُ پدا آھانی تیر سُپتگیں کُنٹ ماں شہر، بازار ءُ ویرانگاں چگل دیگ بنت۔ ھمے وڑءَ جنوری 2014 ءَ خضدار ءِ میتگ توتکءَ 169 بلوچ پُسگانی کُنٹ یکجاہ دز کپ اَنت کہ آھانی تہءَ ایوکءَ سئے کُنٹءِ پجار کنگ بیت۔ اے سئیں گار ءُ بیگواھیں بلوچ ورنا بنت۔ ایدگہ جون ماں شال (کوئٹہ)ءَ روان دیگ بنت۔ مزنیں جاک ءُ سلواتےءَ پد یک کمیٹی یے ٹہینگ بیت کہ آ گُڑسر ءَ پاکستانی پئوج ءُ چیریں ادارہانی ھونی ئیں دستاں شودیت۔ 2019 ءَ دشت، شالءَ ایدھی فاؤنڈیشن دوازدہ ناشناسیں کُنٹ چِست کنت کہ آ ماں شالءَ زمینءِ باھوٹ کنگ بنت۔ روچ مروچی ایشانی پجّار کنگ نہ بوتگ۔ گوستگیں سالءَ پنجابءِ شہر لاھور ءَ 200 کُنٹءِ دز کپگءِ ٹاپار جنگ بیت ءُ ھمے زوتّاں پنجابءِ شہر ملتان ءَ کساس 500 کُنٹ دز کپگءِ ھال شِنگ بیت، بلئے دیر نہ بیت کہ کسّہ ماں مُجاں اندیم بیت۔ چوشکہ ھزارانی کساسءَ بلوچ گار ءُ بیگواہ اَنت ءُ گوستءَ بلوچ راج چہ اے جاوراں گوستگ؛ آھاں بیگواھیں بلوچانی تیر سُپتگیں کُنٹ دز گپتگ اَنت، پمیشکہ گُمان کنگ بیت کہ اے کُنٹ کہ لاھور ءُ ملتان ءَ دز کپتگ اَنت بیگواھیں بلوچانی کُنٹ اَنت۔
!۔۔۔شرپدار
اے ھبر راستے کہ زورگیر ھر وھدءَ ایردستیں راجءَ گلام دارگءِ ھاترءَ تاگت کارمرز کنت بلئے آ وھد پہ وھد وتی اے زوراکیانی راھبندءَ بدل کنت۔ پمیشکہ ما گند ایں کہ 2006 ءَ دیم پاکستانی استان بلوچءِ چُکچینیءَ سرزاہرءَ کنت۔ ھمے چُکچینیءِ راھبند 2020 ءَ دیم یک نوکیں دروشمےءَ دیمءَ کیت۔ اے میانءَ پاکستانءِ چیریں ادارہ بلوچستانءَ سی ٹی ڈیءِ پجّارءَ کنائین اَنت۔ سی ٹی ڈی سرجمءَ پاکستانءِ لشکر ءُ چیریں ادارہاں چہ جوڑ بوتگیں ادارہے کہ ایشیءِ کار وھد پہ وھد بیگواھیں بلوچانی دروگیں دیم پہ دیمی میڑ ءَ نمیران کنگ اِنت۔ 2020 ءَ سی ٹی ڈی راجنپورءَ پنچ بلوچ نمیران کنت ءُ ٹاپار جنت کہ آ دیم پہ دیمی میڑ ءَ جنگ بوتگ اَنت۔ ھمے وڑ ءَ اگست 2022 ءَ سی ٹی ڈی یانزدہ بلوچ پُسگ نمیران کنت کہ آھانی تہءَ ھپت کَسءِ پجار زورانسریءَ گار ءُ بیگواھیں بلوچانی نامءَ بیت۔
یات بہ بیت کہ زیارتءِ ویلءَ پد گار ءُ بیگواھیں بلوچانی کہولاں داں 50 روچءَ بلوچستانءِ مزن شہر شال (کوئٹہ)ءَ گورنر ھاؤسءِ دیمءَ زہرشانی کُتگ کہ آئیءَ پد انٹیریئر منسٹر رانا سنا اللہ گوں بلوچستان سرکارءِ جہگیراں گار ءُ بیگواھیں بلوچانی کہولاں گوں گپ ءُ تران کُتگ کہ چد ءُ پد چوشیں جیڑہ دیمءَ نیا اَنت۔ اے رِد ءَ یک جوڑیشل کمیٹی یے ھم ٹہینگ بوتگ۔ زیارت ویل انگت مئے دیمءَ ات کہ سی ٹی ڈیءَ نسیر آباد ءَ چار دگہ بلوچءِ دیم پہ دیمی میڑ ءَ نمیران کنگءِ جار جت۔ ھمے وڑ ءَ گوستگیں روچاں مستونگءِ الاکہ قابو ءَ پنچ بلوچ نمیران کنگ بیت ءُ چار بلوچ ماں نوشکی ءَ زرین جنگلءَ دیم پہ دیمی میڑ ءِ نام ءَ نمیران کنگ بیت۔ نمیران بوتگیں بلوچ ورنا آنی تہءَ عبیداللہ ساتکزئی کہ چیزّے سال پیش بیگواہ کنگ بوتگ، تابش وسیم 2021 ءَ بیگواہ کنگ بوتگ ءُ سلال بادینی ءُ فرید بادینی چیزّے روچ پیش چہ شالءَ بیگواہ کنگ بوتگ اَنت۔
!بلوچ راج ــــ
مارا زانگی اِنت کہ پاکستانءِ رستریں پئوج ءُ چیریں ادارہ ھچبر بلوچ ءِ گموار نہ بنت، نئیکہ آھانی داشتگیں جہگیر بلوچءِ دردے ور اَنت۔ اے کمیٹی ءُ کمیشن نوں بے کساس جوڑ بوتگ۔ بلے بلوچ ءِ چُکچینی یکشلءَ برجاہ اِنت۔ چوشکہ پاکستانءِ لشکر ءُ آئی چیریں ادارہ بے لگام اَنت ءُ بلوچءِ چُکچینیءَ کنگءَ اَنت، کُلّیں بلوچ راجءِ زمہ واری بیت کہ آ اے زوراکیانی ھلاپءَ پاد بیا اَنت ءُ وتا ءُ وتی راجءَ بہ پاھاز اَنت۔ ھمک یک راجے وتا ھما وھدءَ پاھاز اِت کنت وھدے آ تپاک بیت۔ دانکہ بلوچ راج پاکستانءِ زوراکیانی ھلاپءَ پاد نئیت، اےبے لگامیں رستر بلوچ ءِ چُکچینیءَ گیش ترند کن اَنت۔ بیا اِت ھمگام ءُ ھمتوار بہ ایں ءُ اے زلم ءُ زوراکیانی دیمءَ دار اِیں۔